Cúc liên chi dại

Cúc liên chi dại là loại thảo dược quý hiếm dùng làm xe, điều kinh, cường dương (Rễ sắc uống). Đối với phần thân lá phơi khô sắc uống chữa chứng tim đập nhanh.

Tên khoa học: Parthenium hysterophorus L.

Tên đồng nghĩa: Argyrochoeta bipinnatyfida Cav.

Họ: Asteraceae (Cúc)

Tên tiếng Việt: Cúc liên chi dại

Cách nhận biết

Là một loại cỏ mọc hoang ở khắp nơi, sống hàng năm, cao chừng 0,3-1m, rất nhiều cành, toàn thân cành đều có lông ngắn. Lá mọc so le, lá phía dưới 2 lần xẻ lông chim, gần như không có cuống, thùy tù, lá phía trên xẻ lông chim hoặc nguyên.

Cụm hoa hình đầu, tụ thành chùy. Tổng bao 6 – 7 mm hình bán cầu, có hai loại lá bắc: 5 lá bắc ở phía trong rộng hơn, hình khiên, mọc đối so với lá bắc ngoài: 5 hoa cái. Quả bế 5 do các hoa cái xung quanh sinh ra.

Phân bố, thu hái và chế biến 

Nguồn gốc cây này ở vùng nhiệt đới châu Mỹ, mọc khắp ở Việt Nam, nhiều nhất ở các nơi đất bỏ hoang ở Hà Nội

Thành phần hoá học 

Chưa được nghiên cứu kỹ. Theo tài liệu, trong cây này có chứa ancaloit gọi là parthenin dưới dạng vảy mỏng, đen rất đắng, tan trong nước. theo Guyot, đây không phải là một chất nguyên, mà là một chất phức chất giống như digitalin hay scillitin

Chất Parthenin được coi là hoạt chất của cây: 100mg hoà tan trong nước đặt trên lưỡi sẽ gây chảy nước bọt rất nhiều. Nó có tác dụng chữa nhức đầu thường xuyên hay từng cơn. Theo Guyot thì nó không có tác dụng chữa sốt

Gần đây Ulrici ở La Hanava đã chiết từ lá và hoa cây này một ancaloit gọi là pacthenixin dưới dạng tinh thể không màu, bóng và đắng. Chất pacthenixin độc ở liều cao và được đề nghị dùng với liều 1g /ngày để chữa sốt, nhức đầu.

Ứng dụng

Cây này chưa thấy được dùng ở Việt Nam. Nhưng, tại các nước khác, như ở đảo Giamaic, người ta dùng cây để chữa các vết loét, một số bệnh ngoài da, đặc biệt chữa bệnh sang bạch hành (herpes). Chất parthenin dùng với liều nhỏ, tăng dần từ 100mg-2g sẽ gây trong dạ dày một cảm giác nóng và giúp sự tiêu hoá

**Lưu ý: trước khi sử dụng thuốc này cần tham khảo ý kiến của thấy thuốc và chuyên gia

Tuệ Tĩnh Đường – Tinh Hoa Y Học Cổ Truyền